Afgelopen maand sprak ik ecoloog en Rotta-lid Anton van Meurs. Hij doet onderzoek naar vleermuizen en vertelde me dat er steeds meer Meervleermuizen worden waargenomen rondom de Rottemeren.
Nederland is een belangrijke plek voor de Meervleermuis en herbergt maar liefst 30% van de Europese populatie en levert daarmee dus een belangrijke bijdrage aan het voortbestaan van deze soort. De Meervleermuis heeft een spanwijdte van 20-30 cm en houdt zich het liefst op in open waterrijke omgeving met hier en daar bosschages. Veenweidegebieden zijn van oudsher de plekken waar hij zich huis voelt. Hij jaagt in een rechtlijnige vlucht vlak boven groot open water en langs oevers van plassen en meren waar hij met zijn opvallend grote voeten als het ware de insecten van het wateroppervlakte afharkt. De Meervleermuis is één van de snelste vleermuizen en kan een snelheid bereiken van 35 km per uur. Jagende Meervleermuizen zijn waargenomen tot wel 20 kilometer van hun verblijfsplaats. Om zich te oriënteren gebruiken ze boven land boomlanen, dijken en houtwallen. Boven water doen ze dat via sloten oevers en kanalen.
Tot voor kort werd de Meervleermuis in Zuid-Holland vooral rond Bodegraven en de Nieuwkoopse Plassen waargenomen. Vermoedelijk door moderne woningbouw en woningisolatiemaatregelen lijkt hij in die omgeving steeds meer moeite te krijgen om een verblijfsplek te vinden. De Meervleermuis vestigt zich namelijk zoals zoveel andere soorten vleermuizen, graag in spouwmuren, onder dakpannen en in andere spleten en holen van huizen, bunkers en gebouwen.
In 2023 is onder de fietsbrug over de Rotte een net gespannen waarmee Meervleermuizen zijn gevangen. Deze vleermuizen zijn vervolgens van een zendertje voorzien. Dat leverde interessante data met vluchtgegevens op, waaruit te herleiden viel welke vliegroutes, rustplaatsen en foerageergebieden de Meervleermuis gebruikt. Zo bleek dat er in een woonhuis vlakbij de Molenlaan in Hilligersberg een verblijfsplek zat met 64 vrouwtjes en meer dan 30 jongen. Vanuit die verblijfsplek werden vluchten ondernomen om te foerageren boven de Rotte en Bergse Achterplas. In het voorjaar van 2024 bleek die kolonie verdwenen. In juni 2024 zijn er daarom weer enkele Meervleermuizen gevangen bij de Rotte, die wederom van een zendertje werden voorzien. Wat bleek? De Meervleermuizen uit Hillegersberg waren verhuisd naar Zevenhuizen, waar een groep zat van 140 vrouwtjes met circa 100 jongen.
Al schrijvend moest ik toch ook even denken aan een artikel dat ik laatst in de krant las. “Toch geen verplichte nestkasten voor vogels en vleermuizen”. Een woningbouwbesluit dat vanaf 2025 had moeten gelden die nu toch niet doorgaat. Alsof het schrappen van nestgelegenheid voor vogels en vleermuizen het tekort aan huizen voor mensen zou oplossen.
Tekst: boswachter Dick van Staatsbosbeheer
Foto: Jonathan Leeuwis