De ruige dwergvleermuis, met een gewicht van 6 tot 15 gram past dit tere beestje prima in een luciferdoosje. Toch moet je deze mannen, of eigen vooral deze dames, niet onderschatten! Deze “powervrouwen” kunnen jaarlijks tot wel 4000 kilometer afstand afleggen! Waarom, dat is deels een mysterie! Tocht valt er wel iets te vertellen over deze mysterieuze Rottebewoner.
Jagen op gehoor
De ruige dwergvleermuis is zowel in Nederland, als in de Rottemeren een algemene soort. Je vindt ze zowel in de bebouwde kom, als in de bosgebieden of langs watergangen. Hier jagen ze in vooral half open bosrijk landschap. Ze jagen in een relatief snelle rechtlijnige vlucht in lange banen, op 2 tot 5 m hoogte, op enige afstand van de beplanting. Ook jagen Ze graag bij straatlantaarns. Net zoals alle andere Nederlandse vleermuizen is ook de ruige dwergvleermuis gek op insecten. Denk hierbij aan lekkere dikke nachtvlinders of dansmuggen. Voor het vangen van deze insecten hebben vleermuizen een zeer bijzondere tactiek. Ze maken namelijk gebruik van echolocatie om insecten op te sporen! Wanneer vleermuizen vliegen, zenden ze aan 1 stuk door allemaal geluidsgolven uit, op een frequentie die voor onze oren niet hoorbaar is. Wanneer deze geluidsgolven tegen een voorwerp aankomen, kaatsen deze terug, en vangt de vleermuis deze op. Hierdoor weten ze precies wat er allemaal in hun omgeving te vinden is, en kunnen ze moeiteloos door het duister vliegen. Wanneer ze een insect tegen het lijf lopen, stoten ze heel veel kleine geluidsgolfjes op een hoog tempo achter elkaar uit, op deze manier kunnen ze heel nauwkeurig traceren waar hun prooi vliegt! Op deze manier kunnen deze snelle ijverige jagers per nacht tot wel 300 mugjes naar binnen werken! Wil je dit een keer uit testen? Dat kan! Wanneer je een vleermuis aan ziet komen vliegen, gooi dan eens een klein takje of steentje de lucht in. De vleermuizen horen dan de weerkaatsing van de geluidsgolven tegen het voorwerp, en duiken er op af! Doe dit alleen niet te vaak, anders word het een beetje vleermuisje pesten. Het dier verspilt dan al zijn energie om achter fake prooien aan te gaan.
Globetrotters
De ruige dwergvleermuis is een avontuurlijk beestje. Uit ringonderzoek is namelijk gebleken dat ruige dwergvleermuizen enorme afstanden afleggen! Vanaf augustus/september trekken veel vleermuizen, en dan met name veel vleermuisdames, uit Midden- en Oost-Europa in Zuid-Westelijke richting om onder andere in Nederland te overwinteren. Ze leggen daarbij afstanden tot wel 2000 km af! Dat voor een diertje dat net het gewicht van 3 suikerklontjes heeft! Tijdens de trek in het najaar vormen de vrouwtjes paargroepjes van 2 tot 10 dames in de verblijfplaatsen van territoriale mannetjes, die zij tijdens hun trekroute tegen komen. Deze mannen staan in het najaar stijf van de hormonen, en hebben een verblijfplaats die ze fel verdedigen tegen andere mannetjes. Vanuit hun verblijfplaats laten ze dan 's avonds en 's nachts een werfroep horen waarmee ze vrouwtjes naar zich toe proberen te lokken, om vervolgens te paren. Na de paring blijven de dames in de winter, met het zaad van de mannetjes in de buik opgeslagen, hier hangen. In het voorjaar trekken de dames dan weer terug naar Midden- en Oost-Europa om daar kraamkolonies te vormen en de jongen groot te brengen. Zo’n kolonie kan uit wel 200 vleermuizen bestaan! Waarom deze vleermuizen zulke afstanden af leggen om de jongen groot te maken is nog niet bekend. Doordat deze dieren zo mysterieus zijn, is goed onderzoek uitvoeren erg moeilijk.
Ruige dwergvleermuis waarnemen
De ruige dwergvleermuis leeft overdag in nauwe ruimtes. Denk hierbij aan voegen tussen daken en spouwmuren of gaten en spleten in holen van bomen. Ongeveer een half uur na zonsondergang worden de dieren wakker, en verlaten ze hun rustplaats. Om een ruige dwergvleermuis met zekerheid te herkennen, heb je eigenlijk een batdetector nodig. Dit is een apparaatje dat de geluiden van de vleermuizen, welke wij niet horen, op vangt en vertaald naar een voor ons wel hoorbare frequentie. De ruige dwergvleermuis lijkt als hij vliegt sprekend op de gewone dwergvleermuis, maar zijn roept ligt op een lagere frequentie als de van de gewone dwergvleermuis. Zo is bij iedere vleermuissoort het geluid uniek, en kan je de soorten dus met zo’n batdetector op roep determineren.
Wist je dat:
Er naast de ruige dwergvleermuis wereldwijd ook honderden andere vleermuissoorten leven?! Er zijn namelijk dit 1200 verschillende soorten vleermuizen bekend! Dit is gewoon 1/6e van alle zoogdiersoorten! De grootste vleermuis op de wereld is de kalong ook wel de vliegende hond genoemd. Met gestrekte vleugels heeft hij een spanwijdte van anderhalve meter. De kleinste vleermuis is de hommelvleermuis, die in een vingerhoedje past. In Nederland zijn tot nu toe meer dan 20 vleermuissoorten gezien. De helft van deze soorten is wel heel zeldzaam of zelfs uitgestorven.
Bron: Jonathan Leeuwis, Staatsbosbeheer
Foto: Wesley Overman